Uit mijn tweede onderzoek naar gemeenschappelijke regelingen blijkt dat sterke governance en gedeelde doelen de sleutel vormen tot succes. Deze inzichten zijn niet alleen relevant voor intergemeentelijke samenwerking, maar ook direct toepasbaar op het verbeteren van de business-IT alignment binnen organisaties.
Lessen uit gemeenschappelijke regelingen
Uit mijn PhD-onderzoek blijkt dat succesvol samenwerken tussen gemeenten draait om twee dingen: sterke governance en gedeelde doelen. Deze inzichten zijn ook direct toepasbaar op het verbeteren van de samenwerking tussen business en IT binnen organisaties. De overeenkomsten zijn duidelijk:
Governance als basis
Succesvolle business-IT alignment begint met duidelijke governance. Dit betekent dat er heldere besluitvormingsprocessen moeten zijn, waarbij duidelijk is wie wanneer welke besluiten neemt over IT-investeringen en -projecten. Ook moeten verantwoordelijkheden expliciet belegd zijn bij zowel business als IT-stakeholders. Voor situaties waarin zich knelpunten voordoen, zijn effectieve escalatieprocedures essentieel. Tot slot is het cruciaal om regelmatig te monitoren, evalueren en bij te sturen om de samenwerking tussen business en IT te optimaliseren.
Gedeelde doelen en ambities
Daarnaast is het cruciaal dat business en IT dezelfde strategische doelen delen. Alleen dan ontstaat effectieve samenwerking tussen beide. Deze gedeelde doelen zijn lang niet altijd het geval. Regelmatig kom ik tegen dat IT het hoofddoel heeft om de omgeving stabiel te hebben, en wordt er vanuit die reden vaak Nee verkocht voor nieuwe trajecten. Tegelijkertijd zie ik dan een business die regelmatig om IT heen werkt met diverse cloud oplossingen.
Van extern naar intern: praktische toepassing
Strategisch portfoliomanagement
Met tools zoals SEM kunnen organisaties hun IT-investeringen effectief afstemmen op gedeelde strategische doelen. Dit schept een gemeenschappelijke taal die essentieel is voor succesvolle samenwerking. Het gebruik van zulke tools helpt niet alleen bij prioritering, maar versterkt ook het wederzijds begrip tussen business en IT.
Governance frameworks
Succesvolle business-IT alignment vereist sterke, flexibele governancestructuren. Deze structuren moeten duidelijke richtlijnen bieden voor besluitvorming en verantwoordelijkheden, terwijl ze ruimte laten voor innovatie en aanpassing. Zo combineren organisaties stabiliteit met de wendbaarheid die nodig is in een snel veranderende digitale omgeving.
De weg naar succes
De transitie naar effectieve business-IT alignment vraagt om een duidelijke aanpak op strategisch niveau. Onze ervaring toont aan dat de volgende stappen essentieel zijn:
- Strategische sessies organiseren: Breng directeuren, concerncontrollers en IT-verantwoordelijken samen om organisatiedoelen te vertalen naar IT-oplossingen.
- Voorbeeld: Een gemeente die burgerparticipatie wil versterken, ontwikkelt in overleg met IT concrete digitale platforms, zoals interactieve burgerpanels en participatietools.
- Duidelijke beslissingsbevoegdheden: Definieer rollen en verantwoordelijkheden op elk niveau.
- Een effectief portfolioboard: Richt een board in waar strategische en IT-verantwoordelijken periodiek samenkomen.
- Voorbeeld: Plan elk kwartaal een strategisch overleg waarin nieuwe IT-initiatieven worden getoetst aan organisatiedoelen, met de concerncontroller als bewaker van budgetten.
- Toegankelijke dashboards: Zorg voor visuele en begrijpelijke informatie over IT-investeringen en prestaties.
- Portfoliomanagement tools: Kies systemen die financiële en strategische impact inzichtelijk maken.
- Voorbeeld: Een dashboard dat direct laat zien hoe IT-bestedingen bijdragen aan strategische KPI’s, zoals klanttevredenheid of procesoptimalisatie.
- Plan kwartaalevaluaties: Evalueer niet alleen projecten, maar ook de samenwerking zelf.
- Betrek alle stakeholders: Laat iedereen die invloed heeft op de resultaten meedenken.
- Voorbeeld: Tijdens een kwartaalsessie beoordelen directie en IT gezamenlijk of het huidige IT-portfolio nog aansluit bij veranderende organisatiedoelen, en sturen ze waar nodig bij.
Met deze stappen creëer je een stevig fundament voor een duurzame en effectieve business-IT alignment.
Van inzicht naar impact: bouw aan sterke samenwerking
Voor lokale overheden ligt hier een enorme kans. De lessen die zij halen uit externe samenwerkingsverbanden kunnen direct bijdragen aan betere interne IT-dienstverlening. Zo profiteren zij dubbel: verbeterde externe samenwerking én sterkere business-IT alignment.
Dit wordt nog relevanter nu overheden geconfronteerd worden met financiële uitdagingen, zoals besproken in ons artikel “Sturen door uitdagende tijden in de voorjaarsnota van ravijnjaar 2026“. Door actief te sturen op governance en strategische alignment kunnen gemeenten niet alleen kosten beheersen, maar ook hun digitale dienstverlening versterken en zich wendbaarder opstellen in een steeds complexer bestuurlijk landschap.
Wil je de samenwerking binnen jouw organisatie versterken en digitale transformatie versnellen? CLS Inter helpt je met sterke governance, strategische alignment en de juiste tools. Neem vandaag nog contact op en bouw aan een toekomstbestendige organisatie!
Dit artikel is geschreven door Ronald Kerckhoffs, Eigenaar en Strategisch Adviseur bij CLS Inter en PhD-onderzoeker op het gebied van effectiviteit van gemeenschappelijke regelingen.